Co to jest osobowość i co się na nią składa?

Co znajduje się w artykule?

Charakter, temperament, różnice i podobieństwa. Z czego się składam? Dlaczego tak trudno jest czasem żyć, a jeszcze trudniej się zmienić?

Osobowość, co to znaczy?

Po co o tym piszę? Po co zawracam Tobie, Drogi Czytelniku, głowę osobowością, temperamentem i innymi sytuacjami? Nie wystarczająco masz informacji z innych dziedzin? Chcę, ułatwić Ci odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące Ciebie i Twojego życia. Mianowicie: Kim jesteś? Dlaczego właśnie tak, a nie inaczej postępujesz?

Czy warto się zmieniać? Czy warto zmieniać swoją osobowość?

Chcę ułatwić Ci odpowiedź, na pytanie: Co możesz zmienić? Nad czym masz się skupić w swoim rozwoju? Czego nie opłaca się zmieniać? Ponieważ w istocie mógłbyś to zmienić, ale zajmie to zbyt wiele wysiłku, czasu, energii i pieniędzy.

Dlatego ważna jest wiedza na temat osobowości w ogóle, a w szczególności badanie Twojej własnej osobowości, do czego Cię szalenie zachęcam. Jeśli interesujesz się wiedzą psychologiczną, zapisz się na newsletter. Będą przychodzić powiadomienia, o nowych artykułach, quizach i innych materiałach na blogu.

Co to jest osobowość i co się na nią składa?


Czym jest osobowość?

Najprostsze definicje osobowości, jakie znalazłam, w których sama jakoś połapać się mogłam to:

  • Osobowość – to te charakterystyki osoby, które wyjaśniają spójny wzorzec uczuć, myślenia i zachowania
  • Osobowość – jeżeli chodzi o osobowość, to psychologowie zgadzają się, co do jednego, używając terminu osobowość, mają na myśli cechy psychologiczne, które przyczyniają się do względnie trwałych wyróżniających daną jednostkę wzorców odczuwania, myślenia i zachowania


Badania na temat osobowości

Teoria i badania osobowości zajmują się tym, co nas różni i to, co nas łączy. Od lat szukają wzorów na to, aby przewidzieć zachowania człowieka, aby móc je w jakiś sposób zmodelować, zmieniać, a jednocześnie nie zniszczyć oryginalności określonej jednostki. Po wielu latach badań z pewnością wiemy, że: 

Zdolność do zmiany jest wrodzoną cechą biologiczną, podobnie jak podstawy naszej osobowości. Badacze w laboratoriach neuropsychiatrycznych wysuwają śmiałe hipotezy, iż uczenie się i znaczące doświadczenia mogą wyzwolić nieujawniający się wcześniej potencjał, zakodowany od początku w ludzkich genach“.

Wniosek, chcemy odkryć to, co ukryte, odkryć Twój nieujawniony potencjał, który z jakichś powodów hamujesz, którego najczęściej się boisz, albo wstydzisz. Chcesz, coś zmienić, ale nie możesz, chcesz iść do przodu, ale z jakichś powodów budzisz się wciąż w tym samym miejscu. Na pewno ma na to wpływ osobowość.

Co to jest osobowość i co się na nią składa?


Z czego składa się osobowość?

Z temperamentu, który jest biologiczną bazą człowieka (przedstawię to na grafie, bo wiem, że obrazek lepiej przemawia do wyobraźni i szybciej można się z niego nauczyć i wyciągnąć wnioski. Wykorzystałam, do tego pięcioczynnikową teorię osobowości w ujęciu Costy i McCrae ), na którym widzisz:

Teoria osobowości Costa i McCrae


Temperament

Jest biologiczną podstawą dla rozwoju cech osobowości i jest on rozumiany jako indywidualny zestaw reakcji emocjonalnych (na grafie podstawowe tendencje):

  • neurotyczność
  • ekstrawersja
  • otwartość
  • ugodowość
  • sumienność

Oraz umiejętności pojawiających się w odpowiedzi na bodźce z otaczającego środowiska. Jest on uwarunkowany w dużej mierze genetycznie (por. Cloninger, Svrakic i Przybeck, 1993). Indywidualne różnice w temperamencie związane są – zdaniem Cloningera (1994a,b, 1997) z drobnymi różnicami w budowie i połączeniach w obrębie struktur mózgowych, takich jak jądra migdałowate, podwzgórze, prążkowie i struktury układu limbicznego.

Wniosek? Możesz pracować nad tym, aby zmienić się z introwertyka w ekstrawertyka, albo odwrotnie, możesz również pracować nad ugodowością oczywiście, tylko czy to, że nie jesteś ugodowa/ ugodowy nie jest Twoim potencjałem? Nie ta cecha właśnie sprawia, że chcesz coś zmienić, chcesz iść do przodu? Może to dzięki Tobie i właśnie tej cesze rodzina albo związek, albo Twoja praca zawodowa korzysta?



Charakter

To właściwości osobowości nabywane w trakcie rozwoju (dzieciństwo, dojrzewanie). Czyli te Twoje cechy – które podlegają ukształtowaniu w trakcie Twojego życia i związane są z postrzeganiem przez Ciebie własnej osoby na grafie obraz samego siebie (własnych celów, wartości i postaw, ale o tym za chwilę).

Charakter zależy przypuszczalnie od połączeń tworzących się w obrębie hipokampa oraz kory nowej. Podlega wpływom świadomych procesów psychologicznych, związanych z uczeniem się oraz wychowaniem (Clonin i Cloninger wyjaśniają podłoże tworzenia się cech charakteru, odwołując się do pojęcia pamięci deklaratywnej.

W pamięci tej rejestrowane są wydarzenia i fakty za pomocą słów i abstrakcyjnych symboli. Mają znaczenia explicite i są funkcjonalnie ze sobą powiązane. Stanowi ona podstawę kształtowania się charakteru, który kieruje zachowaniem na podstawie wiedzy nabytej w sposób świadomy. Na wiedzę nabytą i świadomą wpływają zgodnie z grafem przedstawionym:

  • Charakterystyczne przystosowania (zjawiska uwarunkowane kulturowo i doznania osobiste, postawy, mentalność, potrzeby, wartości, potrzeby)
  • Obiektywna biografia (reakcje emocjonalne, przebieg kariery zawodowej zachowania, zdolności, inteligencja)
  • Wpływy zewnętrzne (normy kulturowe, zdarzenia życiowe, sytuacje, kryzysy). A wszystko to podlega dynamicznym procesom

Cały czas się coś dzieje, cały czas ulegamy różnym wpływom, sytuacjom, środowisku itd…

Jeśli ktoś pyta, przychodząc zmęczony do mnie z pytaniem: „Ale dlaczego ja tak robię?”. „Dlaczego mi się nie udaję? Przecież chcę zmiany”. A ja odpowiadam, że to jest kwestia genów, wychowania, środowiska, w którym żyłeś i funkcjonowałeś. Teraz z pewnością ma wpływ towarzystwo, w którym przebywasz. Do tego dodaj traumy i doświadczenia, które były Twoim udziałem w dzieciństwie, w szkole. To często spotykam się z podsumowaniem: „A ja myślałem, że to jest prostsze”. Najczęściej, w domyślę, że to przez moją matkę i ojca…

Jak widzisz drogi czytelniku, charakter zaczyna się trochę komplikować, przenikać i wymykać spod jasnych interpretacji. Jest dość pojemny, ponieważ mieści się tam też Twoja.

Co to jest osobowość i co się na nią składa?
Charakter


Tożsamość

Czyli obraz samego siebie (schematy Ja, mity osobiste). Dzięki tożsamości, zdajemy sobie sprawę, z tego kim jesteśmy, a tożsamość dzielimy z kolei:

  • Tożsamość osobista – postrzegamy siebie na tle innych (patrzymy na siebie jako na indywidualną, niepowtarzalną jednostkę)
  • Tożsamość społeczna – widzimy siebie przez pryzmat grupy, w której funkcjonujemy (np. jako członków danego narodu, mniejszości, subkultury. Jestem punkiem)
Co to jest osobowość i co się na nią składa?
Tożsamość


Mentalność

Jako charakterystyczny sposób myślenia i odnoszenia się do rzeczywistości, który jest wynikiem przyjęcia określonych zasad, wartości, postaw.

Wartości

Decydują o motywach i celach naszych działań. Nauką, która zajmuje się wartościami, jest aksjologia. W wartościach:

Potrzeby

To jeden z naszych podstawowych motywów działania, pojawiają się, gdy mamy poczucie braku czegoś. Najbardziej popularną klasyfikację systemu potrzeb stworzył Abraham Maslow, tworząc swoją piramidę potrzeb. Zgodnie z jego teorią człowiek musi zaspokoić potrzeby niższego rzędu, aby zrealizować te wyższego rzędu) Podzielił on potrzeby na:

  • Podstawowe (wynikają z braku czegoś)
  • Fizjologiczne (np. sen głód,)
  • Bezpieczeństwa
  • Przynależności i miłości
  • Szacunku i samoakceptacja
  • Potrzeby samorealizacji (służą do doskonalenia osobowości)
  • Wiedzy i rozumienia
  • Estetyczne (np. potrzeba piękna, tworzenia)

Postawy

Względnie stały stosunek człowieka do otaczającej nas rzeczywistości. Kształtuje się na drodze socjalizacji. W postawach stereotypy:

STEREOTYP – uproszczony obraz czegoś (np. osoby, grupy osób). Stereotypy są bardzo trwałe i mało podatne na zmiany. Często nawet, jeżeli mamy jawne dowody tego, że się mylimy, wynikające z naszych doświadczeń to i tak trwamy przy swoim. Bardzo sprawdzamy i weryfikujemy, w procesie psychoterapii, staramy się, żeby je trochę uelastycznić, zmienić.

Zdolności

Innymi słowy właściwości i cechy psychiczne, które umożliwiają nam skuteczne wykonywanie określonych czynności.

Inteligencja nie tylko IQ, ale i EQ. Czyli zdolności naszego umysły, które pozwalają nam wykorzystywać zdobytą wiedzę i skutecznie przystosowywać się do nowych warunków i stawianych przed nami zadań.

Mentalność


I to wszystko wpływa na Twoją osobowość, na jej typy, na jej główne cechy. Więc zanim skrytykujesz się za coś, albo źle o sobie pomyślisz, to najpierw zatrzymaj się nad sobą i pomyśl, jakie to wszystko złożone. Daj sobie czas i dużo cierpliwości, aby to wszystko najpierw zrozumieć, a potem dopiero ewentualnie coś zmieniać. Choć oczywiście zachęcam, jeśli coś bardzo Ci w życiu przeszkadza, gniecie i spać nie daje.

Osobowość dzieli się na typy osobowości. Tutaj zaczyna się prawdziwa zabawa w określaniu Twojego typu, ale o tym już w innych artykułach blogowych. Inaczej wpis musiałby mieć z trzysta stron, więc jeśli Ciebie to interesuje i chcesz dowiedzieć się więcej, zapisz się na newsletter. Będziesz otrzymywać powiadomienia o nowych wpisach.

Ten post ma jeden komentarz

Dodaj komentarz